Đọ súng ở bãi cạn Thomas 2 21 tháng 6 năm 2024 | Euan Graham
Hình ảnh tàu đổ bộ Sierra Madre bị mắc cạn
Trung Quốc đã xác định lực lượng đồn trú bị bao vây tại Bãi cạn Second Thomas là một mắt xích yếu giữa các thực thể trên Biển Đông do Philippines chiếm đóng trên thực tế và nói rộng hơn là liên minh Mỹ-Philippines.
Trong khi Manila tỏ ra kiên quyết chống lại các chiến thuật gây áp lực ngày càng tăng của Bắc Kinh và giữ vững lập trường đạo đức ở Biển Đông, vẫn chưa rõ nước này có một chiến lược khả thi để chống lại sự hung hãn trên biển của Bắc Kinh hay không.
Trung Quốc sẵn sàng leo thang. Như đã làm, Philippines, trong khi cố gắng trụ vững, có thể sẽ cần sự hỗ trợ quân sự từ Hoa Kỳ, đồng minh hiệp ước của nước này. Một vụ bạo lực khác có thể dẫn đến nghĩa vụ của Mỹ trong việc bảo vệ Philippines trước một cuộc tấn công vũ trang.
Kể từ khi lên nắm quyền năm 2022, Tổng thống Ferdinand Marcos Jr đã làm được một số điều quan trọng ngay trên Biển Đông.
Đầu tiên, Marcos đã công khai đưa ra lập trường rõ ràng và có nguyên tắc, dựa trên luật pháp quốc tế. Điều này đã giúp tạo ra sự đồng cảm và ủng hộ cho Manila với tư cách là một David đứng lên chống lại gã khổng lồ Goliath Bắc Kinh. Sự thay đổi vị thế quốc tế của Philippines kể từ nhiệm kỳ của cựu tổng thống Rodrigo Duterte rất là đáng chú ý.
Chính phủ Marcos đã khôi phục thành công mối quan tâm quốc tế đối với phán quyết năm 2016 của tòa trọng tài đặc biệt rằng các yêu sách của Trung Quốc đối với vùng biển Philippines là trái pháp luật. Điều này đã bị lãng quên dưới thời Duterte. Cũng trong lĩnh vực pháp lý, Manila vào ngày 15 tháng 6 đã đệ trình yêu sách thềm lục địa mở rộng lên Liên hợp quốc, cho thấy Trung Quốc không hề e ngại khi theo đuổi các yêu sách ở Biển Đông. Tuyên bố về thềm lục địa có thể sẽ gây ra sự phản đối từ các nước Đông Nam Á khác, nhưng Manila đã âm thầm nỗ lực cải thiện các tranh chấp biên giới với các nước láng giềng, đặc biệt là Việt Nam.
Thứ hai, chiến thuật của Cảnh sát biển Philippines nhằm phô bày các hành động cưỡng bức của Trung Quốc trong lĩnh vực hàng hải và cuộc chiến thông tin đã mang lại một mức độ nhận thức mới về Biển Đông. Trung Quốc không thể bác bỏ các cáo buộc bắt nạt khi bằng chứng được đưa ra rõ ràng và trên mạng xã hội.
Thứ ba, vào tháng 4, văn phòng tổng thống đã thành lập Hội đồng Hàng hải Quốc gia để điều phối chính sách Biển Đông. Nhóm này bao gồm các bên liên quan về hàng hải của chính phủ, bao gồm các bộ quốc phòng, ngoại giao và giao thông vận tải; sau này giám sát Cảnh sát biển. Cơ quan mới họp trong tuần này sẽ tiếp quản Lực lượng đặc nhiệm quốc gia hiện có ở Biển Tây Philippines.
Thứ tư, Philippines đang thực hiện việc phòng thủ quần đảo. Khi làm như vậy, nó tái thiết một phần khả năng phòng thủ bên ngoài của các lực lượng vũ trang sau nhiều thập kỷ tập trung vào an ninh nội bộ. Các lực lượng vũ trang đã mua tên lửa hành trình Brahmos từ Ấn Độ để phòng thủ bờ biển và đang triển khai chúng ở phía tây Luzon – trong phạm vi của Bãi cạn Scarborough mặc dù chưa phải ở Bãi cạn Second Thomas, nằm xa về phía nam. Chính quyền Marcos đã có mối quan hệ quân sự chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ, dẫn đến việc tăng cường các cuộc tập trận và mở rộng khả năng tiếp cận cho các lực lượng Hoa Kỳ đến thăm. Manila cũng đã kêu gọi hợp tác quốc phòng chặt chẽ hơn với Úc, Nhật Bản và các nước khác. Những thay đổi này nhằm mục đích cân bằng lại chủ nghĩa bành trướng trên biển của Trung Quốc một cách rộng rãi và sâu sắc nhất có thể.
Tiến bộ đã đạt được đáng kể, nhưng một số thiếu sót về chính sách cần được giải quyết.
Một là cách tiếp cận hiện tại rõ ràng là chưa đủ. Trung Quốc đã không bị ngăn cản khi làm gián đoạn các nhiệm vụ tiếp tế của Lực lượng Vũ trang Philippines tại Bãi cạn Second Thomas. Những điều này bao gồm một cuộc thả dù thất bại và nỗ lực mới nhất của các tàu nhỏ vào ngày 17 tháng 6, bị lực lượng Cảnh sát biển Trung Quốc ngăn cản một cách trắng trợn nơi tàu đổ bộ Sierra Madre đang bị mắc cạn, nơi đồn trú của Philippines.
thủy thủ Cảnh sát biển Trung Quốc, trong đó có một người vung rìu,
ngăn cản nhiệm vụ tiếp tế của Philippines vào ngày 17 tháng 6
Ngoài ra, các cơ quan khác nhau của chính phủ Philippines đưa ra nhiều tuyên bố chồng chéo về vấn đề Biển Đông, cho thấy có vấn đề về phối hợp. Hơn nữa, chủ nghĩa cảm tính gia tăng và tô màu ngôn ngữ cho một số tuyên bố và bài đăng có liên quan trên mạng xã hội.
Thứ ba, Philippines có thể đã vượt qua ngưỡng lợi nhuận giảm dần từ chiến dịch mang tên Lực lượng Bảo vệ Bờ biển chống lại Trung Quốc. Manila có lẽ đã nhận ra tất cả lợi ích ngoại giao của mình nhờ sự minh bạch và nhận thức ngày càng tăng về hành vi sai trái của Trung Quốc, trong khi rõ ràng là Trung Quốc sẽ không xấu hổ khi hành xử tốt hơn vì danh tiếng của mình. Tính minh bạch tuy hữu ích nhưng không phải là một chính sách độc lập và cần được hỗ trợ.
Và Philippines đang phải trả giá cho bình luận của Marcos tại Đối thoại Shangri-La rằng 'nếu một công dân Philippines bị giết bởi một hành động cố ý, điều đó rất gần với những gì chúng tôi định nghĩa là một hành động chiến tranh'. Trước đó, ông đã loại trừ khả năng sử dụng vòi cứu hỏa trên các tàu của mình để chống lại việc Cảnh sát biển Trung Quốc hung hãn sử dụng vòi rồng chống lại các tàu Philippines.
Những nỗ lực như vậy nhằm truyền đạt quyết tâm và ý định hòa bình của Manila cho Bắc Kinh, dù có ý định tốt, chỉ khiến Trung Quốc bạo dạn leo thang ở Bãi cạn Second Thomas. Các ranh giới màu đỏ và vùng xám không hòa hợp tốt với Trung Quốc, vì Bắc Kinh rất giỏi trong việc làm mờ ranh giới này thành không liên quan. Hiện nay, do sự leo thang của Trung Quốc, vùng xám xung quanh Bãi cạn Second Thomas có màu tối hơn nhiều. Chúng ta đang ở rất gần bờ vực của một sự cố khiến Hoa Kỳ phải cam kết theo hiệp ước để bảo vệ Philippines.
Vậy điều gì đang ở phía trước?
Trung Quốc dường như có ý định duy trì leo thang tại Bãi cạn Second Thomas vì nước này tin rằng Manila có thể sẽ chớp mắt trước. Vào tháng 5, Bắc Kinh đã công bố quyền hạn mới cho lực lượng bảo vệ bờ biển của mình để bắt giữ người nước ngoài vì “xâm phạm” phạm vi yêu sách mơ hồ của Trung Quốc, ngay cả khi những vùng biển này chồng lấn với vùng đặc quyền kinh tế và lãnh hải của các quốc gia khác. Theo quỹ đạo hiện tại, có rất ít lý do để nghi ngờ rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục bắt giữ ngư dân hoặc quân nhân Philippines tham gia vào các nhiệm vụ tiếp tế trong tương lai cho Bãi cạn Second Thomas.
Tình trạng khó khăn hiện nay không phải lỗi của Manila. Trung Quốc rõ ràng là kẻ xâm lược ở Bãi cạn Second Thomas. Nhưng Philippines, với tư cách là đồng minh hiệp ước của Mỹ, phải cân nhắc hậu quả trước khi leo thang. Nếu Manila muốn duy trì quyền kiểm soát tích cực đối với thực thể này thì có thể họ sẽ cần đến sự hỗ trợ quân sự của Mỹ để thực hiện điều đó. Ở giai đoạn này, không có gì ngoại trừ sự tham gia trực tiếp của Hoa Kỳ dường như sẽ thuyết phục được Trung Quốc. Và với thành tích chắp vá của Washington trong việc treo cổ Philippines bằng cách
không ngăn cản Trung Quốc nắm quyền kiểm soát Bãi cạn Scarborough vào năm 2012
và không ủng hộ Manila về mặt ngoại giao sau khi nước này giành được phán quyết vào năm 2016,
uy tín của Mỹ với tư cách là một đồng minh đang bị đe dọa tại Second Thomas. Bãi cạn. Hoạt động chung giữa Philippines và Mỹ để tiếp tế cho Sierrra Madre sẽ gửi đi một tín hiệu vững chắc về khả năng răn đe và sự gắn kết liên minh đối lại Trung Quốc. Nhưng đây cuối cùng là một quyết định và một yêu cầu mà Philippines phải đưa ra.
Manila cũng cần tăng cường kiểm soát chặt chẽ hơn các hoạt động truyền thông chiến lược của mình để ngăn chặn sự trùng lặp, bất đồng chính sách và cá nhân hóa quá mức. Điều mà Philippines cần nhất vào thời điểm này là những cái đầu lạnh, máu lạnh và bàn tay vững chắc trên máy xới.
