*
T.T.T.T.
(t-t)
Nam tử Narcissus té cái đùng vào nước nằm một chập, chừng lội lên bờ hóa thành nữ thánh thủy tiên vừa đẹp vừa sang. Thiệt là một cú té ngoạn mục, té cái đáng cái.
Mấy năm trước Lú cũng té cái đáng cái y chang, nhưng xui xẻo hổng rơi vào hồ nước mà lăn từ terrace thẳng ra vườn, chớ không nay cũng đã thành... thánh nữ !
Part 4.
Hoa (cùng với đờn bà) vốn là tặng phẩm quí giá của thượng đế.
Thời xa xăm trước, thủy tiên chỉ là hoa dại, rồi từ từ được trồng trong vườn đậng giúp vui loài người (đã mỏi mệt tranh sống).
Có cầu thì phải có cung, nghề trồng hoa và thú chơi hoa bỗng hoà hợp tới ăn khớp.
Hội hoa thuỷ tiên được thành lập, để triển lãm trao đổi kiến thức hoa đã đành, lại từ đó nảy sanh khuynh hướng gầy giống mới với mục đích thoả mãn nhu cầu và khát vọng của giới thưởng ngoạn yêu hoa.
Hội hoa thủy tiên có mặt khắp thế giới. Mỗi bốn năm, các môn đồ thủy tiên hội hẹn gập nhau một lần. Đỉnh quang minh được chọn lần này là St Louis Missoury USA, April 2016.
*
Narcissus tàu phù kêu là
shui xian, nhựt lùn :
suisen, và dziệc nam :
thủy tiên - là phiên âm từ tiếng trung hoa, ấy cũng bởi văn học nhược tiểu thường bị đại cường ảnh hưởng sâu đậm -
Thủy tiên nghĩa là nàng tiên, và nàng tiên ni y hình rất... "ái quốc"
Tiên là tiên chắc dzồi, nhưng tại sao lại thủy thì hổng chắc… lắm. Có thể do chết vì nước, hay vì bông hoa thích nghiêng đầu ngó xuống nước chăng ? (rồi hổng gần bờ nước thì ngó đi đâu ?) Đám con trời khơi khơi kêu bông hoa là thủy tiên mà hổng thèm giải thích, hổng ưng cũng ráng chịu !
Chi thủy tiên thoạt đầu được chia thành 10 nhóm, dựa theo nhan sắc bên ngoài.
Nhưng rồi đã xuất hiện không ngừng những loại mới bằng cách gày giống, người ta buộc lòng phải đặt thêm 3 nhóm khác (11-13) đựa trên hình thể và đậc tánh gene hoa trong chủng loại.
Nhìn theo thực vật hoa thì...
Trước nhứt thủy tiên nằm trong đám hoa có một lá mầm monocots (khác với hoa có hai lá mầm dicots).
Bông hoa thủy tiên có hai phần, đĩa hoa (parianth) : bao gồm 6 cánh hoa, xếp xen kẽ với nhau trên hai lớp (mặt phẳng), mỗi lớp 3 cánh hoa. Giữa đĩa hoa là chén hoa, cùng hay khác màu đĩa.
Hoa thủy tiên vốn "hai thì", tức lưỡng tánh : Trong chén hoa này, xích xuống phía dưới có bầu noãn tức nhụy cái, và bên trên là 3 vòi phấn tức nhụy đực. Như thế thủy tiên tỉnh bơ tự biên tự diễn mình ên đậng duy trì nói giống. Bầu noản thụ tinh xong sẽ cho hạt giống, gieo trong đất sẽ thành củ con.
Ngoài khả năng sanh sản thụ tinh sexual reproduction, thủy tiên còn sanh sôi bằng vegetation reproduction nghĩa là tự phân củ, củ hoa trong đất có thể nẩy củ con mà không cần thụ phấn gieo hạt.
Trong 13 divisions chia ra ấy, 3 divisions đầu nhìn vào hình thể và độ lớn của chén hoa
Division thứ 4 là những loại thuỷ tiên kép. Kép vì cánh của đĩa và chén hoa không còn lớp lang nữa, số lượng chúng nhiều hơn và chen nhau tụm lớp (hình bên trên)
Từ divisions 5 trở đi, phân loại dựa vào hướng cong của cánh ở đĩa hoa
*
Part 5.
Chi thuỷ tiên rất đông đúc. Theo thống kê năm 2009 của Hiệp hội hoa cỏ hoàng gia, đã có 27 ngàn chủng loại thuỷ tiên được chánh thức công nhận. Từ đó đến nay không biết đã có thêm được bao nhiêu giống mới nữa lận.
Thủy tiên rất được ưa chuộng, nên rồi kỹ nghệ thủy tiên phát đạt. Kỹ nghệ ở đây là chuyện bán buôn, chia thành hai khoản : Thương mại hoa và thương mại củ.
Đời sống bông hoa thuỷ tiên thứ tự như sau :
Củ hoa được vùi xuống đất vào mùa thu khi thời tiết còn ấm áp, để củ ra rễ cứng cát - cái kiểu trãi nệm làm giường - trước khi ngủ một giấc dài nghỉ ngơi suốt mùa đông, chừng xuân tới thì nó tưng bừng tỉnh dậy và khoe sắc.
Giường nệm chưa trải (nghĩa là rễ chưa ra) chẳng may cái lạnh ập tới là coi như củ hoa sẽ băng hà (thì hơn 200 củ hoa Lú vùi trong vừơn dạo nọ kìa)
Hồi hết mùa hoa, để nuôi củ cho mùa hoa tới, người ta cắt hết hoa và cọng hoa héo, nhưng để lại lá, và tiếp tục dưỡng cây cho tới khi đám lá tàn úa hẳn. Hoa tàn phải cắt sát tận gốc để tránh sexual reproduction, vì rằng... để vụ nớ xảy ra, củ hoa sẽ dần dà kiệt sức mà chết sớm !
Nuôi dưỡng là mang năng lực sức khoẻ vào cho củ hoa để nó lại sức sau khi đã làm việc cật lực trong chuyện trổ hoa. Năng lực nọ được dự trữ trong các lớp vỏ bao quanh trung tâm nơi có lá mầm, để khi thời tiết và độ ẩm thích hạp, củ sẽ nảy chồi mầm và bắt đầu một cuộc sống mới (luân hồi thứ thiệt heng)
Sau giai đọan nuôi dưỡng là trở lại giai đoạn nghỉ ngơi, củ hoa đóng cửa cấm cung. Đây là lúc củ trải giường chiếu sửa soạn đi ngủ. Nếu ở nhà, nó sẽ ngủ luôn trong đất - đậng mùa thu khỏi mất công chôn xuống - nếu trong nông trại hoa, nó được đào lên giữ trong các điều kiện thích hạp, rồi được chuyên chở phân phối tới bạn hàng, để bán ra cho khách yêu hoa "chuộc dzìa" cặm vào trong đất.
Dài dòng chu trình và sanh sản là dể rút ra vài điểm chánh khi "chuộc" thủy tiên về làm của riêng - chuộc vì nàng là tiêng heng :
- Chi (genus) hoa thuỷ tiên có rất nhiều loài (species). Các củ hoa được bày bán nghe nói tới trên 200 chủng loại, tha hồ cho khách chọn lựa.
- Thuỷ tiên là hoa xuất hiện từ rất lâu, chúng thay đổi với khí hậu đặng sanh tồn. Thuỷ tiên là hoa trồng trong vùng ôn đới (xuân hạ thu đông), rồi dần dà đã có những thích ứng để ra loại củ giống chịu lạnh hay chĩu nóng tốt hơn những củ giống khác.
- Củ giống khi bán ra, thường là để vùi xuống vào mùa thu, nhưng... y hình ở những nơi khí hậu quá ấm, người ta bán ra những loại củ, do đã được nuôi dưỡng và bảo quản trong những điều kiện đật biệt, sẵn sàng để trồng ngay tiết đông hầu cho hoa vào mùa xuân sau đó, và giá cả có thể sẽ mắc hơn.
Nên rồi... khi mua củ, ta phải đọc kỹ etiquette để biết đầy đủ rốt ráo chủng loại phương thức mà trồng cho đúng cách đúng thì.
*
Thương mại củ là bán củ để khách yêu hoa góp phần trồng hoa, thương mại hoa là bán hoa đã trồng sẵn, bán làm hoa cắt hoa kiểng, mua về có cái xài ngay.
Quốc gia đầu bảng trong thương mại thủy tiên là xứ Hoà Lan không khác. Hoà lan trồng hoa và bán hoa thuỷ tiên ra khắp thế giới, hàng triệu tấn mỗi năm, sang Anh Pháp Đức, và bắc âu.
Do củ hoa sản xuất không đủ để bán ra, Hoà Lan buộc phải mua củ từ các xứ sành xuất củ, như Anh chẳng hạn.
Tàu và Nhựt cũng xuất cảng củ thuỷ tiên với số lượng rất khiêm tốn.
Đậc biệt xứ do thái, do thời tiết thích hạp nên kỹ nghệ trồng
Narcissus tazetta rất phát, mỗi năm Do thái bán 30 triệu củ tazetta sang Hoà Lan và Mỹ - và mỹ nhập vào 120 triệu củ hoa trong đó 90 triệu từ Hoà Lan.
Nói lòng vòng để bác NH đi đọc etiquette đậng biết chừng, rằng đám củ mình rinh dzia có hạ thổ ngay hay nên chờ mùa thu tới.
(rồi bác mua chưa và có tính gọt liền hông ?)
Lú đang buồn quá xá nè nha. Người bịnh Lú CPR trong đêm gác, xong chuyển qua Heart Ínstitut ... nghe nói đã về chầu chúa sáng nay dzồi, chưa rõ vì cú massive heart attack khác hay vì massive hemorragic stroke khác nữa lận - Anyway, phải chờ autopsy.
Sang tới bển thấy chúng cho heparine IV thành chưa hiểu lý do (pulmonary embolism VS deep veine thrombosis ? )
My heart is broken, thì mới nắm tay nói lời âu yếm đây thôi, chừ đã hai phương trời cách biệt !
Người bịnh là người đi ngang qua đời mình, mình đi chung với họ một đoạn đường khốn khó. Mỗi người đều có chỗ đứng riêng trong tim Lú ráo chọi. Họ xuất viện rồi đi luôn hổng dấu tích thì mình vui, còn xuất kiểu này thiệt quá thảm ! Cũng may bà ấy có tuổi rồi (82) và đã goá bụa !
*