*
Teng teng teng tèng....
Sau đây là chuyện bắc cực - thiếu hình ảnh -
Bắc cực là cực bắc của trái đất, là cái hướng mà cây kim la bàn chỉ vào, tác động bởi từ trường trái đất (trời thần ơi, đừng hỏi thêm cho tui bớt ấm ớ heng) rồi con người dùng nó để định hướng di chuyển lòng vòng cho khỏi lạc. Dĩ nhiên đây chỉ là hướng di chuyển khi loài người còn ở trong trái đất, chừng bước ra ngoài để vào chốn không gian muôn trùng thì vụ nhắm hướng nọ đương nhiên chấm dứt. Đây cũng là nói tào lao lấy trớn, chừ thì hướng thẳng vô trọng tâm, tức cái khoảnh kêu bằng bắc cực nọ.
-Bắc cực y hình (bị không chắc lắm) là lãnh địa của vài xứ tiếp cận chung quanh, trong đó phần lớn đất đai thuộc nga xô và gia nã đại.
- Đây là vùng hàn đới nên đất đai biển hồ khúc này quanh năm suốt tháng giá băng, môi trường sanh sống khác hẳn với vùng ôn đới nhiệt đới.
- Thổ dân bắc cực kêu bằng eskimo, y hình là sắc dân du mục, đi lòng vòng khắp cực bắc, gốc gác cội nguồn có thể từ châu á (ngoại mông ?)
Bắc cực của gia nã đại trước kia là vùng rất rộng, hoàn toàn tự trị về hành chánh như một tỉnh bang độc lập, trong đó chia làm 2 khu, north-west và north-est. Mãi tới thập niên 60 thì 2 khu này mới hoàn toàn tách rời nhau về hành chánh, territory north-west và Nunavut (north-est). Kinh tế chánh trị và an sanh xã hội do chánh phủ liên bang đảm nhận, hành chánh nội địa do chánh quyền nội địa điều hành.
Phía đông nam Nunavut có vịnh James (James Baie), ngăn cách Nunavut với 2 tỉnh bang phía đông tiếp cận nó, Quebec và Newfounland, trong đó vùng Nunavik là của Quebec, và Labrador của Newfounland. Tuy thế đây vẫn là những khu tự trị hành chánh, mọi chi phí điều hành quản trị an sanh xã hội do chánh phủ tỉnh bang đảm nhận, và chánh phủ liên bang trợ giúp.
Chuyện di chuyển thì đường bay trực tiếp Montreal-Nunavut không có, tram dừng bao giờ cũng ở Nunavik. Từ Montreal lên Nunavik khoảng 2 giờ rưỡi, từ Nunavik bay lên Nunavut thêm tiếng rưỡi nữa. Các chuyến bay dân sự thường khi là những máy bay nhỏ với động cơ nhỏ (CD), có bánh xe đặc biệt rất bám băng, để cất cánh hạ cánh an toàn. Tai nạn máy bay tại hai phi đạo nọ y hình ít nghe, hổng rõ ít vì số lượng chuyến bay thấp hay vì... có trượt một chập cũng phải dừng lợi chớ hổng thể ra trượt đi đâu đậng nữa !
Nhắc tới thổ dân eskimo làm liên tưởng tới những igloo (chòi băng). Đây là chuyện xưa rồi, chừ thì đám eskimo sống y chang làng xóm thị thiềng, nghĩa là thành phố lèo tèo nhỏ, lắm khi chỉ vài ngàn dân, có hàng quán, chợ búa, rạp hát, khách sạn, bưu điện, trường học, phú lít, bịnh viện, nhà thờ, và ngay cả... nghĩa địa.
Nói đúng ra thì... thay đổi tân tiến vậy, nếu có là do đám di dân tới sanh sống rồi phát triển lên.
Đây là đám công chức liên bang (bao gồm quân sự) và công chức tỉnh bang, với đám thương nhân từ xa tới mở services kiếm sống.
Dân eskimo thiệt sự thường không tha thiết với ánh sáng văn miêng này, có thì tốt, hổng có cũng hổng sao.
Đất cát quê hương vốn dĩ của họ, nay tới chiếm coi như phải bồi hoàn. Thổ dân yên tâm rung đùi an hưởng phúc lợi xã hội, khỏi kiếm công việc mần ăn chi cho cực thân, trừ chuyện ra ngoài trong mùa săn bắn và câu cá.
Kinh tế thương mại phất nhứt trong vùng bao giờ cũng là tiệm rượu và tiệm thuốc lá.
Trước kia, Nunavut có trung tâm huấn luyện do quân lực hoàng gia gia nã đại và quân lực mỹ đảm trách. Tới cuối thập niên 60 thì huê kỳ rút ra, diệp kỳ vẫn trấn thủ lưu đồn không thay đổi.
Phần đất liên bang Nunavut có nhà thương, phần đất tỉnh bang Nunavik cũng có nhà thương (nhỏ hơn). Bịnh viện Nanuvut trực thuộc bộ y tế liên bang, Nunavik thuộc tỉnh bang.
Chuyên gia y tế dân sự thường khi xoay tua nhau mà lo liệu công việc theo thời khóa biểu định trước.
Hổng ai thích đóng dô trên trển ở, cho dù chỉ tạm thời, dù lương lậu rất hậu hĩnh - khẳm luôn nha.
Khi nhơn sự thiếu thốn thì liên bang gởi liền chuyên gia y tế quân đội trám vào (bị vì quân đội thuộc liên bang). Nếu tình nguyện hổng có thì lệnh chỉ định sẽ ban hành, và chấp hành, hổng ong đơ chi dzáo chọi.
Tạm hoãn mơi tán tiếp.
Ngày vui làng xã ơi.
*