Sổ Tay Mười bảy-Mười Ba

[Hoàng Vân]

*
...
380 có double deckers dài bằng nhau, suốt thân máy bay - technical term kêu bằng fuselage, làm ú ớ luôn nha - còn 747 thì upper deck ngắn xủn, trên đầu nóc khoanh lái thôi. Còn nguyên cái đám hai động cơ kia là lú lẫn.
...
*

• .. hihi .. dà, B747 với A380 là dễ nhìn nhất
  • B747: đầu u, có 1 không 2
  • A380: 2 tầng, bự nhất hiện giờ
  
  còn đám 2 động cơ kia thì rất là na ná như nhau, nên phải nhìn quen và biết đặc điểm mới phân biệt được ..
  
  
            

[Hoàng Vân]

          
          
...
công chức bên em cũng rứa ah chị Tây, đi làm thì ít giờ, quyền lợi thì nhiều, tha hồ nghỉ mà vẫn được lương, con cái bệnh cũng được nghỉ lãnh lương luôn, bởi dậy nên Tây hết tiền, đổi luật tùm lum, dân chúng xuống đường biểu tình, đình công, phá họai hơn tháng nay, ông trời đồng tình cũng đổ mưa liên tục làm đường phố ngập lụt kẹt xe đụng xe đến chán phèo
...
          

• .. .. con đường lên thiên đàng xã hội chủ nghĩa của dân Pháp ..
  ( ah .. le cercle vicieux .. cái vòng luẩn quẩn .. ngu nên làm biếng .. làm biếng nên ngu .. ngu đẻ ngu .. làm biếng đẻ làm biếng .. khôn không đẻ .. dân làm chủ .. ngu làm chủ .. thôi kệ .. cho Tây theo đạo Hồi hết là xong .. đưa đám yếu hèn cho daesh nó dạy .. .. à quên .. đem Mitterrand vô Pantheon .. cho con cháu Tây có dịp học ngu nếu ngu chưa đủ .. )
  
  
            

[Hoàng Vân]

*

Chữ nghĩa.

Chữ nghĩa VC đọc mà lắm khi ngơ ngác.
Nói ra sợ bị la rầy, rằng chừ trong nước người ta nói cả vậy, mình hổng update chữ nghĩa thì mình ráng chịu cho quen.
Quen thì cũng quen dần dzồi. Nhưng hai chữ sau đây, một chữ thì sai bét be, một chữ nghe thiệt ngớ ngẩn. Nói ra để làng xã nghe coi sao heng.

1. Quá trình.
Vì có chữ quá, thành phải dược hiểu là qua rồi, xong rồi.
Những chữ họ hàng của nó có thể là hành trình, trình tự, tiến trình, chu trình, thảo trình v.v.
Vậy chớ VC hay phang liền chữ quá trình, bất kể cái "trình" ấy đã xảy ra hay chưa.
"Quá trình xây dựng xã hội chủ nghĩa" thì hiểu được, vì cái trình ấy đã xong rồi (và nó đang phom phom trong "tiến trình kết thúc" the begining of the end. Nhưng "quá trình xây dựng khu giải trí xyz đã vừa tìm ra địa điểm và sửa soạn khởi công" thì nghe thấy sượng quá xá sượng.
"vấn nạn" ngôn ngữ loại ni ta thấy hoài, miết rồi người trong nước hổng còn ai thèm thắc mắc, hay hổng còn thì giờ mà thắc mắc, vì rằng... nói cốt để diễn ý cho thông, ai cũng thông thì sửa chi cho thêm dzắc dzồi !
...
*

• .. ..
  
  "Quá trình" theo tui với chị hiểu có thể dịch nôm na là "Passé"
  • t.d:
    quá trình cách mạng của anh chỉ là một sự dối trá to tát từ đầu đến cuối
    ton passé révolutionnaire n'est qu'un grand mensonge du début jusqu'à la fin
  
  
  nhưng "Quá trình" hiện nay của "VN ta" đồng nghĩa với "Processus"
  • t.d:
    Quá trình sản xuất một chiếc xe ô tô
    le processus de fabrication d'une automobile
  
  
  câu "quá trình xây dựng khu giải trí xyz đã vừa tìm ra địa điểm và sửa soạn khởi công"
  thì sai bét bèn bẹt
  • "quá trình .. đã vừa tìm ra .. và khởi công" ...
    Trong câu trên "quá trình" là chủ từ (sujet) à ?.. ..
  
  đúng là người viết .. viết tùm lum thế thôi.
  Đa số những bài báo, những bài phát biểu bên VN bây giờ chỉ là 1 đống chữ nhồi nhét, như 1 cái bánh chưng chỉ thấy nếp cùng những nguyên liệu hạng bét ..
  
  
  

[Hoàng Vân]

*
Chữ nghĩa.
....
2. Tính cách.
Lú hổng rõ tính cách ở đây thiệt sự mang nghĩa gì ?
Hồi xưa, tính cách dùng chỉ sự việc, vấn đề, một loại "adjectif qualificatif", chẳng hạn như tính cách rối rắm, buồn bã, vui tươi của một quyển sách. Bàn về người thì ta không xài chữ tính cách nữa. Mà chẳng riêng chi con người, bất cứ con vật nào cũng không thể dùng chử tính cách, dùng vậy nghe ngớ ngẩn không giống ai dzáo chọi.
Thí dụ còn nóng hổi nè nha - Bài này CSRC mới dán vào làng bữa nay ha - "Nỗi sợ hãi tiết lộ gì về tính cách của bạn?".
Tính cách con người ? Thế là thế nào ?

Y hình con người hổng có tính cách... thì phải ?
Y hình "tính cách con người" đúng ra là tính chất, nôm na là tính tình của họ.
Tính chất hay tính tình thành hình trong "hành trình" phát triển nhơn cách của trẻ nhỏ - cách khác thái độ và tư cách - để khi trưởng thành, chúng bước ra cuộc đời, trở nên một thành viên hữu dụng cho bản thân, gia đình và xã hội (trên nguyên tắc)

Nên rồi tính cách và tinh chất là hai chữ mang nuances khác biệt.
Cách có vẻ phiến diện bề ngoài, còn chất là cái cốt lõi background bên trong
Bởi con người có sự sống và trí khôn, nên "cách" con người phải khác "cách" con vật, và cả hai cái cách này còn khác xa nữa cái "cách" của sự việc vấn đề. Sự việc vấn đề là chuyện passive, trong khi ấy đám "con" kia, chúng sống, nên chúng active quá cỡ thợ mộc.

Thay vì nói "Nỗi sợ hãi tiết lộ gì về tính cách của bạn?", có lẽ nên được sửa thành "Nỗi sợ hãi tiết lộ gì về tính tình của bạn?", có phải nghe chánh xác hơn không ?
Còn bằng như cứ muốn giữ nguyên chữ tính cách, thì câu ni phải được kéo dài thêm "Nỗi sợ hãi tiết lộ gì về tính cách con người của bạn", tuy khộng suông sẻ lắm, nhưng vẫn còn hiểu đặng.
Có thể thoạt tiên câu này đã nói đủ như thế, nhưng sau được giản lược bớt, miễn hiểu đúng là coi như đạt... chăng ?

"tính cách của bạn" là chữ thấy hoài trong những bản chuyển ngữ từ anh pháp sang tiếng việt - từ chữ chi, caractere chăng ?
Thoạt nghe thấy ngây ngô ngớ ngẩn, nghe miết một chập vẫn ngớ ngẩn ngây ngô y chang.
Không rõ những ngôn ngữ da tiếng dziệc - đang dzáo dziết tranh luận chữ nghĩa với nhau - có để ý tới "tính cách biến dạng lạ lùng" của ngôn ngữ đương thời không nữa lận ?
Dà tại Lú nhiều chuyện thôi, chớ hổng phiền hà chi bài viết CSRC khiêng dzìa heng. Cám ơn còn hổng hết nữa lận.
...
*

• lật từ điển coi họ nói gì ...
  
  • tính cách = personnalité, caractère, caracteristiques, qualité
    tính chất = nature, essence
    tính tình = mentalité, caractère
    nhơn cách = personnalité
    thái độ = comportement, conduite, attitude
    tư cách = qualité, conduite, habilité, aptitude
  
  
  
  ________________________________________
  
  tra theo tratu.soha.vn (tiếng Việt ngày nay)
  
  
  • Tính cách ... theo tratu.soha.vn
    • Danh từ
      tổng thể nói chung những đặc điểm tâm lí ổn định trong cách xử sự của một người, biểu hiện thái độ điển hình của người đó trong những hoàn cảnh điển hình
      • tính cách mạnh mẽ
        mỗi người có một tính cách riêng
    
    
    Quá trình ... theo tratu.soha.vn
    • Danh từ
      trình tự phát triển, diễn biến của một sự việc, hiện tượng nào đó
      • quá trình phát triển của cây
        theo dõi quá trình công tác
  
  
  
  

[NTL]

*


Chữ nghĩa tiếp.

Méc xì bố cu ôn heng.
Vậy là Lú hổng update dzồi. Chừ thì "tính cách" trong tiếng việt (có vẻ) dùng tá lả cho con người hơn heng.

Lú lẩn thẩn suy nghĩ coi thế nào mà cái đầu Lú nó nhứt định "phản cảm" với chữ tính cách xài cho con người.
Xưa giờ chưa nghe bất kỳ ai nói "tính cách của bạn", thành chừ nghe sượng trân hà, "tánh tình của bạn" hay "cá tánh của bạn" nghe êm tai lắm lận, còn không thì "tính cách con người của bạn" dài dòng nhưng cũng OK.
Vậy giải thích cách nào ? Tại định nghĩa nay đã khác, hay ngôn ngữ vẫn vậy nhưng áp dụng chệch đi trong chiều hướng giản dị trong sáng tiếng việt hiện nay tại VN ?

Nhớ hồi nẳm, học grammaire tiếng pháp một bụng luôn, từ analyse grammaticale sang analyse logique.
Học vậy nên cứ ngó vào một bài viết là y phép méo mó analyse tới nơi tới chốn.
Sau này Lú dạy tiếng việt cho đám trẻ thì lại lôi ba cái qui tắc tây ra mà áp dụng để giải thích cho chúng hiểu. Dị nhiên có cái ổn, có cái không, vì rằng tiếng việt và tiếng pháp là hai phương trời cách biệt (bằng 1 đại dương to đùng)

Bữa nay dính chấu (hay trấu) chữ tính cách, nên ráng phải lý giải trong chiều hướng thuận lợi coi sao nha.
Bà con thấy khô khan thì nhớ chế dầu mỡ cho trơn chút đỉnh dùm Lú cái, Lú mang ơn.

*

Lú đoán vầy ha : Nếu "tính cách" là chữ việt của rất nhiều chữ pháp (personnalité, caractère, qualité...) như ôn đã kê khai cho Lú, thì lại còn tùy "ngữ cảnh" mà dịch cho sát. Lú nghĩ chữ đúng nhứt của tính cách hẳn phải là caractère heng.
Nhìn vào con chữ thì caractère và tính cách đều là danh từ (noun), và đi theo cái noun ấy hoậc phải là một tĩnh từ (adjectif) hay một noun khác (complément du nom).

Đồng ý tới đây rồi heng.
Vậy thì "tích cách của bạn là lo âu" hay "bạn có tính cách lo âu". Cả hai câu này đều đúng grammaire nhưng nghe rất chói tai, rất VN mới (dà mấy em gái ôi, hồi xưa người ta gọi đồng bào thượng là VN mới, sau sửa thành đồng bào thiểu số nghe cho đầy đủ tính cách hợp quần).

Vậy nói khác đi, "tính tình của bạn là lo âu", hay "bạn có tính tình lo âu" nghe suông hơn - chưa kể chữ là có thể bỏ đi vì tiếng việt trong một chừng mực, không xài nhiều động từ to be/être trong câu văn -
Nếu nói "cá tánh của bạn là lo âu" hay "bạn có cá tánh lo âu" nghe rất được. Cá tánh ở đây là tính cách riêng tư, cá nhơn heng.

Túm lợi... nói "tính cách" để chỉ ra cái caractère, qualité thì OK, nhưng nếu nhắm vào người thì không ổn. VN cũ không hề, chưa hề nói và nghe thế bao giờ !

Nay ta đang ở thời đại diện toán, thế giới xích gần lại do giao lưu mở rộng.
Từ chuyện mở rộng này, chữ nghĩa dần dà thay đổi theo trào lưu thị hiếu. Ta đọc tiếng anh tiếng pháp mỗi bữa, nên dẫn tới nói tiếng việt y chang theo kiểu văn dịch, mà rồi nghe vẫn thấy thuận tai (như "tài trợ bởi" trong tranh luận giữa Cao XH và Trịnh tiến sĩ kìa).
Nhưng những cái đầu đả đông cứng như đầu của Lú nè, màng nhĩ đã hoá sợi rồi, thành nó nhứt định đình công hổng thèm rung nữa.
Khổ cho Lú biết nhiêu nói !

Vậy chớ... so với Cao tiên sanh, Lú vẩn cởi mở tiến bộ nhiều lần hơn đó nha, vì rằng... trong 4 câu văn sau, trịnh tiến sĩ nghe lọt cả 4, Cao tiên sanh hổng lọt câu nào, còn Lú thì... half- half.

1. Nó gửi cho mẹ bức thư ấy
2. Họ tiếp tục giết trên biển Bắc cá voi xanh.
3. Những người cứu hộ lôi ra từ đống đổ nát các nạn nhân.
4. Họ cần biết sử dụng thành thạo la bàn.

Ai có ý kiến xin cho Lú thỉnh giáo. Cám ơn trước heng.
Xin hết.



*

[Ngoc Han]

Chị Lucy, anh Hoàng Vân và làng xã
"Tính cách " theo tự điển Thanh Nghị là caractère (n.m) tính tình, tính nết, tư cách, ý chí.
-caractériser v.t=biểu thị, biểu hiện, đặc tính, đặc trưng
-cứu hộ có thể tương đương với cứu cấp (như lính chửa lửa, cứu thương, cảnh sát giao thông)
-"Nó gửi cho mẹ bức thư ấy" có thể là bức thư của một người khác viết có liên hệ tới gia đình của hai mẹ con.
- la bàn=boussole (định hướng đi trên bản đồ, tàu bè= hải bàn)
-cá voi xanh (baleine bleu) là loại cá ông, cá voi lớn nhất trong các loài cá .....bị giết ở vùng Bắc băng dương (bắc cực)
Lâu lâu vào đây bàn loạn có sai chị đừng cười.

[mi mi]

Chị Lú, anh Ngọc Hân, anh Hoàng Vân... Mấy câu trên đọc ra nghe... tréo cẳng á vì tiếng Việt mình không sắp xếp trình tự như vậy. Tiếc là người Việt trong nước giờ dịch tùm lum theo google rồi người ta đọc hoài riết cũng nghe thành thuận tai ha. Mấy câu trên phải viết như vầy hén chị Lú...

1. Nó gửi bức thư ấy cho mẹ
2. Họ tiếp tục giết cá voi xanh trên biển Bắc
3. Những người cứu hộ lôi các nạn nhân ra từ đống đổ nát
4. Họ cần biết sử dụng la bàn thành thạo

[Hoàng Vân]

*
...
Vậy chớ... so với Cao tiên sanh, Lú vẩn cởi mở tiến bộ nhiều lần hơn đó nha, vì rằng... trong 4 câu văn sau, trịnh tiến sĩ nghe lọt cả 4, Cao tiên sanh hổng lọt câu nào, còn Lú thì... half- half.

1. Nó gửi cho mẹ bức thư ấy
2. Họ tiếp tục giết trên biển Bắc cá voi xanh.
3. Những người cứu hộ lôi ra từ đống đổ nát các nạn nhân.
4. Họ cần biết sử dụng thành thạo la bàn.

Ai có ý kiến xin cho Lú thỉnh giáo. Cám ơn trước heng.
Xin hết.



*

• .. ..
  chắc là ông Cao muốn thấy như vầy
  1. Nó gửi bức thư ấy cho mẹ
  2. Họ tiếp tục giết cá voi xanh trên biển Bắc
  3. Những người cứu hộ lôi các nạn nhân ra từ đống đổ nát .
  4. Họ cần biết sử dụng la bàn một cách thành thạo .
  

[nắng thủy tinh]

Nắng chào chị Lú-xì, mm, anh Ngọc Hân, anh Hoàng Vân.

Chiều nay đọc bài tính vào làm bài nhưng với cái iphone nên hong gõ gì được cả. Giờ về thấy mm và hai anh đã vào rồi. Nắng chỉ muốn kể chuyện nhỏ này thôi, trong bài viết vừa rồi của chị Lú, có chữ "lý giải", mèn ơi....khoảng non năm về trước ở một forum bạn ( chống Cộng cực kỳ cao ), Nắng có viết một câu ngắn có hai chữ này mà bị hai vị lính năm xưa vào hạch hỏi là chữ sau 75 phải không? làm mình ngớ ra, và phải về níu áo anh Tư nhờ tìm giúp gấp, hai từ này để mang đi làm bằng chứng khi ga tà ...anh Tư đưa tự điển Thanh Nghị ra, và sau khi Nắng dán xong thì họ ồ, à một chập ...có điều, Nắng choáng rồi nên không còn hứng đáo về gõ gì nữa cả! xin dừng ở đây đi eng cơm rồi có giờ sẽ vào nhà Nam blah blah tiếp

[NTL]

*

Ohhhh, cám ơn ôn Hân và mimi và nắng hết biết.
Cứ tưởng chuyện chữ nghĩa lạt phèo, hổng ai thèm ngó ngàng chi tới, trừ ôn kia phải dzáo dziết ủng hộ mầm non.

Bravo mimi, nói ngay chóc vấn đề. Cao tiên sanh còn sống thế nào cũng ôm hôn hữu nghị thắm thiết đó (để nhờ ông xã mimi làm dùm vậy)
Dà nắng, Lú mới đọc chữ lý giải trong làng nam nè, lý giải thế nào chuyện em bé 5 tuổi có bầu. Lý giải là giải thích cho hạp lý, chữ này đúng quá xá đúng mà nắng. Chữ VC đúng cũng vẫn xài như thường ha. Lý giải thì Lú cũng mới nghe đây thôi, nhưng thấy OK hết biết. Hổng "phản cảm" gì dzáo

Dà ôn Hân, sorry với ôn, tại Lú nói hổng rõ, rằng bốn câu trên kia có trục trặc về cấu trúc (structure). Cao tiên sanh biểu 4 câu nọ không thể hiểu đặng, Trịnh tiến sĩ mới "analyse" theo ngữ pháp âu mỹ, để kết luận rằng, cả bốn câu ấy đều đúng và rất dễ hiểu, vì rằng... cấu trúc câu văn đã dùng phương pháp đảo vị. Chuyển vị đảo vị ta thấy hoài trong sách vở báo chí (ngoại quốc), nay sao CXH lại biểu sai là sao !

Dà, Lú ngắn gọn vậy chớ Trịnh tiến sĩ nói dài lắm cà, chữ nghĩa học thuật tuôn ra thắng hổng kịp. Ngu như Lú thì càng nghe càng lú !
Đại khái chớ hổng nhớ nguyên dzăng heng. Nên rồi Lú chỉ "nắm bắt" được cái y chánh của TS.
TS dài dòng giải thích xong thi phân bua, rằng nếu TS ăn nói có thẳng thừng quá khổ, cũng bởi tranh luận là để làm sáng to cái tối hù, cho bàn dân thiên hạ nghe ra chơn lý. Kết luận sau cùng của TS : CXH, nhà ngữ học đang gồng gánh trách nhiệm học thuật chữ nghĩa nước nhà mà ăn nói kiểu nớ thì thử hỏi, tương lai việt ngữ sẽ đi về đâu !


*

Lú nghe ra half-half, 50-50, là vì trong 4 câu thì 2 câu Lú nghe được, 2 câu kia tối hù, ấm ớ ngớ ngẩn rất là VN mới
1. Nó gửi cho mẹ bức thư ấy
2. Họ tiếp tục giết trên biển Bắc cá voi xanh.
3. Những người cứu hộ lôi ra từ đống đổ nát các nạn nhân.
4. Họ cần biết sử dụng thành thạo la bàn.

Giải thích tại sao hở ?
Dà, những chữ gạch dưới là những "bồ túc từ/ complement", thêm nghĩa cho verb.
Hồi học văn phạm, Lú được dạy hai trong vài cách viết câu cho sáng sủa ngắn gọn :

a.
Để complement gần verb, gần nhiêu tốt nhiêu, sát bên là tốt nhứt. để xa quá dễ làm người đọc chia trí rồi... confused !
Câu 1 và 4 có complement hổng xa verb lắm nên nghe ra, hổng thấy ứ hự kỳ cục chi dzáo, theo Lú
- Nó gửi cho mẹ bức thư ấy
- Họ cần biết sử dụng thành thạo la bàn

b.
Complement của verb, chỉ để ra xa, cuối mệnh đề chánh (clause/proposition principale), là khi ta còn có thêm một mệnh đề khác (kêu bằng mệnh đề phụ) dùng làm complement cho mệnh đề chánh.
- Họ tiếp tục giết trên biển Bắc cá voi xanh
- Những người cứu hộ lôi ra từ đống đổ nát các nạn nhân

Complement của câu 2 và 3 đật ở cuối mệnh đề, xa verb nên nghe ấm ớ quá chừng. Giả như thế này thì có thể được :
- Họ tiếp tục giết cá voi xanh trên biển Bắc.
- Họ tiếp tục giết trên biển Bắc cá voi xanh, để lóc da may áo (da đây là da cá voi xanh ha)

- Những người cứu hộ lôi các nạn nhân ra từ đống đổ nát
- Những người cứu hộ lôi ra từ đống đổ nát các nạn nhân, mà một số đã tắt thở.

Qui luật cấu trúc ngôn ngữ không phải hễ đúng với tiếng anh tiếng pháp là đúng với tiếng việt. Dỡn hoài !
Khăng khăng nhặng xị nhứt định phải đúng vì cấu trúc anh văn pháp văn như thế, thì than ôi, thiệt là… me tây hơn tây, me mỹ hơn mỹ. Chán mớ đời !

*

Sau đây là phần dzăng nghệ giúp dzui lối xóm.
Xin thành khẩn khai báo là Lú kẹo kéo có bản quyền cầu chứng đàng hoàng.

Lóng rày Lú uống trà phun lài hóa học Uống cách nào hở ?
Dà trong sở nấu nước sôi, rồi nhúng gói trà vô, kéo lên để xuống đúng 3 cái. rồi hong cho khô, mơi nhúng 5 cái uống tiếp, rồi hong nữa, rồi nhúng nữa (7 cái xong 9 cái... and so on.. so on).... Đúng 1 tuần thì xong gói trà. 5 buck một hộp trà 100 gói. Uống kiểu nó 2 năm mới hết hộp trà, nghèo là tại thiếu địa chớ đâu mà hoang phí bao giờ.

Hồi đầu Paula, người quét dọn office mỗi bữa, phàn nàn bịch trà nhỏ nước xuống góc kẹt sàn, lau chùi khó, nhưng hổng hong phơi sợ nấm mốc sanh ra. Sau thì Lú vận dụng hết trí thông minh đậng tìm cách hứng nước trà cho đừng nhỏ xuống sàn nữa. Hứng bằng cái ly nhựa mềm, nhét vào góc là nó đứng yên. Tiện lợi quá xá.

Chiếu hình phụ đề cho làng xã coi chơi ha.

Thú tội thêm cái nữa nè :
Sau khi đọc bài giảng ngôn ngữ của tiến sĩ, thì ... Lú thấy Lú cũng dài dòng tắc thở lousy y chang, dám còn hơn nhiều bực.
Cha mẹ tôi ơi ! Trông người lại nhớ tới ta.
Từ rày sấp tới Lú xin dốc lòng chừa, cho làng xã bớt nhức đầu đau bao tử !
Só-di só di...

*