Các dự án « thực dân » của Trung Quốc bị tấn công ở Pakistan
___________________________________ Thụy My _ 02/09/2021 - 17:15
Le Monde cho biết « Đầu tư của Trung Quốc là mục tiêu bị tấn công ở Pakistan ». Khủng bố, mưu sát…bạo lực nhắm vào người Trung Quốc tăng lên tại quốc gia mà Bắc Kinh đang xây dựng một hành lang kinh tế Trung Quốc-Pakistan (CPEC). Dự án này nối Tân Cương với biển Ả Rập, trong khuôn khổ « Con đường tơ lụa mới ».
Mặc cho những tuyên bố ca ngợi tình hữu nghị không gì lay chuyển được giữa hai nước, vấn đề an ninh ở Pakistan là thách thức thực sự cho Bắc Kinh, trong bối cảnh vụ khủng bố ở phi trường Kabul gây lo lắng cho toàn khu vực.
Liên tục xảy ra những vụ tấn công vào người Trung Quốc
Vụ mới nhất nhắm vào người Trung Quốc xảy ra hôm 20/08 ở Gwadar, thuộc tỉnh Baloutchistan, nơi Bắc Kinh cho xây một cảng nước sâu khổng lồ. Đoàn xe ba chiếc chở công nhân Trung Quốc phụ trách xây xa lộ East-Bay - con đường chính vào cảng - trở về khu nhà nghỉ thì bị tấn công tự sát. Hai trẻ em chơi gần đó thiệt mạng, một người Trung Quốc bị thương. Quân giải phóng Baloutchistan, tổ chức đấu tranh đòi độc lập cho vùng này, lên tiếng nhận trách nhiệm.
Đây không phải là lần đầu tiên. Gwadar, trung tâm của một mạng xa lộ, đường xe lửa và ống dẫn dầu trong tương lai, có khách sạn sang trọng nơi các đoàn khách Trung Quốc cư trú, cũng đã bị tấn công năm 2019. Vụ đẫm máu nhất xảy ra tại tỉnh Khyber Pakhtunkhwa hôm 14/07 : một chiếc xe gài chất nổ lao vào hai chiếc xe buýt chở công nhân Trung Quốc ở công trường thủy điện Dassu, làm một chiếc rơi xuống khe núi, khiến 12 người chết, trong đó có 9 người Trung Quốc.
Ban đầu Pakistan nói rằng do xe bị trục trặc, nhưng Bắc Kinh đã đưa các điều tra viên đến tại chỗ. Rốt cuộc đến 12/08, Islamabad nhìn nhận thủ phạm là Taliban ở Pakistan, và « các lực lượng cay cú với đầu tư Trung Quốc vào Pakistan », ý nói tình báo Ấn Độ và Afghanistan. Chính phủ cũ của Afghanistan thường xuyên bị Islamabad cáo buộc chứa chấp phe ly khai Baloutchistan và Taliban Pakistan. Vụ tấn công Dassu khiến công trường thủy điện phải ngưng lại, với lý do chính thức là vì Covid.
Marc Julienne, Viện Quan hệ Quốc tế Pháp, ghi nhận có ít nhất 23 công dân Trung Quốc bị sát hại tại Pakistan, trong đó phân nửa từ 2017, chưa kể số người bị thương. Một số vụ tấn công khác, như vào lãnh sự quán Trung Quốc ở Karachi tháng 11/2018, vào thị trường chứng khoán Karachi tháng 6/2020 (Trung Quốc mua 40% cổ phần), cũng không được tính đến. Năm 2015, Bắc Kinh buộc Pakistan phải triển khai 15.000 nhân viên bảo vệ cho các công trường CPEC, và đến 2019 số lượng này tăng gấp đôi. Đại sứ Trung Quốc tại Pakistan Nông Dung (Nong Rong), từng là mục tiêu trong vụ phe Taliban Pakistan đánh vào khách sạn ở Quetta hồi tháng Tư, đòi Islamabad không để tái diễn.
Ngư dân Pakistan có nguy cơ mất kế sinh nhai vì Trung Quốc
Các vụ tấn công vào người Trung Quốc do Quân giải phóng Baloutchistan thực hiện trong bối cảnh lòng thù hận với Bắc Kinh tăng lên tại vùng đất rộng lớn nhưng thưa dân, các dự án không mang lại lợi ích gì cho dân địa phương nghèo khó. Phong trào độc lập này coi hành lang kinh tế Trung Quốc-Pakistan là công trình của thực dân Bắc Kinh nhằm bóc lột tài nguyên. Đặc biệt, công trường Gwadar gây phẫn nộ cho ngư dân, họ tố cáo chính quyền hủy hoại phương tiện mưu sinh. Việc xây dựng xa lộ East-Bay khiến ngư dân không vào được ngư trường. Ngoài ra kế hoạch còn dự kiến san bằng thành phố cũ, di dời 60.000 dân vào sâu 10 kilomet trong sa mạc.
Năm 2017, Ủy ban Nhân quyền Pakistan đã từng kêu gọi thủ tướng lúc đó là Nawar Sharif bảo vệ lợi ích của ngư dân ở Gwadar, nơi 70% dân chúng sống nhờ nghề cá. Chẳng những họ không được lắng nghe, mà chính quyền liên bang năm 2020 còn cho phép các tàu đánh cá Trung Quốc được khai thác vùng đặc quyền kinh tế của Pakistan, ngoài khơi Sind và Baloutchistan.
Quyết định này làm dấy lên phong trào phản kháng mạnh mẽ. Từ hai tháng qua, ngư dân liên tục biểu tình chống các tàu Trung Quốc tận diệt nguồn lợi hải sản ngoài khơi, nơi những chiếc tàu nhỏ của Gwadar hay Karachi không đến được. Để yên chuyện, chính quyền vào tháng Bảy đã ngăn chận năm tàu Trung Quốc. Pakistan Fisherfolk Forum, một hiệp hội bảo vệ ngư dân, ước tính trữ lượng cá ở vùng duyên hải đã giảm mất hơn 72% chỉ trong vòng một năm.
